Başka bir erkekle fiilen evliymiş gibi karı koca hayatı
yaşayan, geçimi bu kişi tarafından sağlanan kadın lehine tedbir nafakasına
hükmedilmez.
Tedbir nafakası verilirken tarafların kusur durumu
incelenmez, burada amaçlanan boşanma davası sırasında eşin ekonomik olarak zor
duruma düşmesinin önüne geçilmesi için tedbir alınmasıdır, dolayısıyla
nafakanın kaldırılmasına karar verilmez.
Tedbir nafakası davanın açıldığı tarihte hak edilir,
dolayısıyla hakim tedbir nafakasına dava tarihinden itibaren hükmeder.
Dava sonuçlanıncaya kadar, daha önce istemediğinizi beyan
etmiş olsanız dahi, tedbir nafakası isteme hakkınız vardır. Ancak bu durumda
tedbir nafakasına dava tarihinden itibaren değil, talepte bulunduğunuz tarihten
itibaren karar verilecektir.
Boşanma veya ayrılık davası sırasında hakim, davanın devamı
sürecinde gerekli tedbirleri kendiliğinden alır. Tedbir nafakası eşlerin
geçimine ilişkin geçici önlemlerdendir. Dolayısıyla eğer koşulları varsa hakim
tarafından kendiliğinden lehinize tedbir nafakasına hükmedilecektir.
Mahkeme nafaka takdiri yaparken kendisinden nafaka istenen
eşin mali gücünü, sosyal ve ekonomik durumunu göz önünde bulundurur. Bu sebeple
nafaka ödeyecek tarafa, ödemesi beklenemeyecek meblağda bir nafaka yükletilmesi
genellikle söz konusu olmaz. Mahkemece belirlenen nafakanın fazla olduğunu
düşünüyorsanız bu kararı temyiz edebilirsiniz.
Nafaka çeşitlerinden olan yoksulluk ve tedbir nafakası çocuk
olmasa bile zor durumda bulunan eş tarafından
diğer eşten istenebilir. Yoksulluk
nafakasında boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek taraf (boşanmada kusuru daha
ağır olmamak koşulu ile) geçimi için diğer taraftan mali gücü oranında nafaka
isteyebilir. Ayrıca, boşanma davası açan
eş ekonomik olarak zor durumda ise, mahkemece dava süresi boyunca belli miktarda bir paranın
tedbir nafakası olarak ödenmesine hükmedilir. Tedbir nafakası, mahkemece aksine
bir hüküm verilmemişse, hüküm kesinleşinceye kadar devam eder. Tedbir nafakasına
bir talep olmaksızın hakim tarafından re'sen karar verilebilecekken, yoksulluk
nafakası için mutlaka talepte bulunulması gerekmektedir.
Tazminat almak için nelerin mevcut olması gerekir?
Evlilik birliğinde tarafların mevcut veya beklenen
menfaatler yönünden maddi yararları vardır. Taraflar, boşanmayla bu maddi olanaklardan
yoksun kalırlar.
İşte kusursuz veya daha az kusurlu olan tarafın, kusurlu diğer taraftan,
boşanmayla evlilik birliği sona erdiğinden kendisinin mahrum kaldığı maddi
olanakların karşılığı olarak maddi tazminat istemeye hakkı vardır.
Birçok boşanma davasında boşanmaya sebep olan olaylardan
dolayı diğer tarafın kişilik hakları saldırıya uğrar. Örneğin aile içi şiddet
uygulanması halinde şiddet eylemi boşanma sebebi olduğu gibi aynı zamanda
şiddete uğrayan tarafın kişilik haklarını da ihlal eder niteliktedir. Kişilik
hakları ihlal olan tarafın, kusurlu diğer taraftan manevi tazminat olarak uygun
bir para istemeye hakkı vardır.
Tarafların mali durumlarının değişmesi veya hakkaniyetin
gerektirdiği hallerde nafaka miktarının değiştirilmesi için dava açılabilir. Örneğin
nafaka alacaklısı kadın daha önce bir işte çalışmıyorken yeni bir işe
başladıysa nafaka borçlusu koca nafakanın indirilmesi için dava açabilir. Veya geçen zaman içinde belirlenen nafakanın günün
koşullarına göre yetersiz kalması, ihtiyaçların artması gibi sebeplerle nafaka
alacaklısı kadın, nafaka borçlusu eski eşe nafakanın artırılması talebiyle dava açabilir.
Nafaka miktarının tespitinde kesin bir sınır ya da kriter
söz konusu değildir. Hakim somut olayın özelliklerine, tarafların sosyal ve
ekonomik durumlarına göre takdir hakkını da kullanarak hakkaniyete göre nafaka
miktarını tayin eder. Nafaka tayininde kendisinden nafaka istenen eşin mali
gücü göz önüne alınır.